বিশেষ প্ৰতিবেদনঃ অৱশেষত উত্তৰ-পূব ৰে’ল সেৱাতো সংযোজন ঘটিল বন্দে ভাৰত এক্সপ্ৰেছৰ। ভাৰতৰ নৱতম নিৰ্মাণ বন্দে ভাৰত এক্সপ্ৰেছে দেশৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ চহৰসমূহক সংযুক্ত কৰি যাতায়ত ব্যৱস্থাত এক নতুন উত্তৰণ সম্ভৱ কৰিছে। পশ্চিম বংগৰ নিউ জলপাইগুৰিৰ সৈতে অসমৰ গুৱাহাটীক সংযুক্ত কৰি কম সময়ৰ ভিতৰতে ৰে’ল যাত্ৰা সম্ভৱ ঘটাই যাত্ৰীক সকাহ দিছে বন্দে ভাৰত এক্সপ্ৰেছে।

কিন্তু উত্তৰ-পূবৰ প্ৰথমখন বন্দে ভাৰত এক্সপ্ৰেছৰ যাত্ৰাৰ আৰম্ভণি ঘটাৰ লগে লগে আৰম্ভ হৈছে বিভিন্ন প্ৰতিক্ৰিয়াৰ। এক শীতল প্ৰতিবাদ আৰম্ভ হৈছে দৈনিক ৰে’লযাত্ৰীসকলৰ মাজতো।

কি এই বন্দে ভাৰত এক্সপ্ৰেছ?

দেশৰ ৰে’ল যাত্ৰাত এক বৈপ্লৱিক পৰিৱৰ্তন ঘটাই ভাৰত চৰকাৰে ২০১৯ চনত প্ৰৱৰ্তন কৰিছিল বন্দে ভাৰত এক্সপ্ৰেছৰ। অত্যাধুনিক প্ৰযুক্তি, উচ্চমানৰ আৰাম, আৰু দ্ৰুত গতিসম্পন্ন বন্দে ভাৰত এক্সপ্ৰেছক পৰিবহণৰ ক্ষেত্ৰত ভাৰতৰ অগ্ৰগতিৰ প্ৰতীক হিচাপে দাবী কৰি আহিছে চৰকাৰে।

২০১৯ চনৰ ফেব্ৰুৱাৰীত ট্ৰেইন ১৮ নামেৰেও পৰিচিত বন্দে ভাৰত এক্সপ্ৰেছক প্ৰথমবাৰ দেশবাসীৰ সন্মুখত উন্মোচন কৰা হৈছিল। ভাৰতৰ প্ৰথমখন থলুৱাভাৱে নিৰ্মিত অৰ্ধ-উচ্চ গতিৰ ৰে’লখন আৰম্ভণিৰে পৰা চৰ্চাৰ বিষয় হৈ আহিছে। চেন্নাইৰ ইন্টিগ্ৰেল কোচ ফেক্টৰী (আইচিএফ)ৰ দ্বাৰা ডিজাইন আৰু নিৰ্মাণ কৰা এই ৰেলখনে গতি, কাৰ্যক্ষমতা, আৰু যাত্ৰীৰ অভিজ্ঞতাৰ ক্ষেত্ৰত নতুন মাপকাঠি নিৰ্ধাৰণ কৰিছে।

বন্দে ভাৰত এক্সপ্ৰেছৰ অন্যতম মূল বৈশিষ্ট্য হ’ল ইয়াৰ অত্যাধুনিক ডিজাইন। ৰে’লখনৰ বুলেট ট্ৰেইনসদৃশ সন্মুখভাগে বন্দে ভাৰত এক্সপ্ৰেছক অন্য সাধাৰণ ৰে’লতকৈ পৃথক কৰে। এই ডিজাইনে ৰেলখনৰ গতি বৃদ্ধি কৰাই নহয়, শব্দৰ মাত্ৰাও হ্ৰাস কৰে, যাৰ ফলত যাত্ৰা অধিক সুখকৰ হয়। 

গতিৰ কথা ক’বলৈ গ’লে বন্দে ভাৰত এক্সপ্ৰেছ ভাৰতৰ অন্যতম দ্ৰুতবেগী ৰে’ল আৰু সৰ্বোচ্চ গতিবেগ ঘণ্টাত ১৮০ কিলোমিটাৰ। এই তীব্ৰবেগী ক্ষমতাই যাত্ৰাৰ সময় হ্ৰাস কৰে, যাৰ ফলত যাত্ৰীসকলে পূৰ্বতকৈ দ্ৰুতগতিত নিজৰ গন্তব্যস্থানত উপনীত হ’ব পাৰে। উদাহৰণ স্বৰূপে নতুন দিল্লীৰ পৰা বাৰাণসীলৈ যাতায়ত আগতে গতানুগতিক ৰে’লত প্ৰায় ১৪ ঘণ্টা সময় লাগিছিল, এতিয়া বন্দে ভাৰত এক্সপ্ৰেছত মাত্ৰ ৮ ঘণ্টাতে সম্পূৰ্ণ কৰিব পৰা গৈছে।

যাত্ৰীৰ আৰামৰ ক্ষেত্ৰতো বন্দে ভাৰত এক্সপ্ৰেছ অন্য এক্সপ্ৰেছ ৰে’লতকৈ পৃথক। ৰেলখনে বিশ্বমানৰ সুবিধা প্ৰদান কৰে, য’ত আছে বিশাল আৰু এৰগ’নমিকভাৱে ডিজাইন কৰা আসন, ৱাই-ফাই সংযোগ, ইনফ’টেইনমেণ্ট চিষ্টেম আৰু জিপিএছ ভিত্তিক যাত্ৰীৰ তথ্য প্ৰদৰ্শন। ইয়াৰ উপৰিও ৰে’লখনত অত্যাধুনিক সুবিধা যেনে অনব’ৰ্ড কেটাৰিং, বায়’-টয়লেট, আৰু বিশেষভাৱে সক্ষম যাত্ৰীৰ বাবে অনুকুল ডবাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছে।

বন্দে ভাৰত এক্সপ্ৰেছৰ ডিজাইনত সুৰক্ষা আৰু নিৰাপত্তাকো সৰ্বোচ্চ অগ্ৰাধিকাৰ দিয়া হৈছে। ৰে’লখনত অটোমেটিক স্লাইডিং দুৱাৰ, চিচিটিভি সংযোজন আদিৰ দৰে উন্নত বৈশিষ্ট্যৰে সজ্জিত। এই ব্যৱস্থাসমূহে যাত্ৰীৰ সুৰক্ষা বৃদ্ধি কৰাই নহয়, ৰে’লখনৰ সামগ্ৰিক নিৰ্ভৰযোগ্যতাতো অৰিহণা যোগায়।

প্ৰৱৰ্তনৰ পিছৰে পৰা বন্দে ভাৰত এক্সপ্ৰেছে ঘৰুৱা আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় ভ্ৰমণকাৰীৰ পৰা ব্যাপক প্ৰশংসা লাভ কৰিছে। এই ৰে’লে ভাৰতত ৰে’ল যাত্ৰাৰ সীমা উন্নীত কৰাই নহয়, তীব্ৰবেগী ৰে’ল প্ৰযুক্তিৰ ক্ষেত্ৰতো দেশক আগশাৰীৰ স্থানত স্থান দিছে। ইয়াৰ সফলতাই দেশৰ অন্যান্য প্ৰান্তত অনুৰূপ ৰে’লৰ বিকাশৰ পথ প্ৰশস্ত কৰি ভাৰতৰ ৰে’ল নেটৱৰ্ক আধুনিকীকৰণৰ উচ্চাকাংক্ষাক অধিক শক্তিশালী কৰি তুলিছে।

২০১৯ চনত প্ৰথমখন বন্দে ভাৰত এক্সপ্ৰেছ মুকলি কৰাৰ পিছৰে পৰা এতিয়ালৈকে ২২খন ৰাজ্যৰ ১০০খন জিলাক সামৰি ৩৬ খন ৰে’ল বৰ্তমান কাৰ্যক্ষম হৈ আছে। ৩ জুনত আন দুখন বন্দে ভাৰতৰ যাত্ৰা আৰম্ভ হ’ব বুলি ইতিমধ্যে সদৰী কৰিছে ৰে’ল মন্ত্ৰণালয়ে।

বৰ্তমান বন্দে ভাৰতে ৯৯ টা অনন্য ষ্টপেজত যাত্ৰীক সেৱা আগবঢ়াই আছে। চলিত বৰ্ষৰ ২৯ মে’লৈকে এই ৰে’লখনে ৩৮,৪৩,৯৩৪.১২ কিলোমিটাৰ যাত্ৰা অতিক্ৰম কৰি এক অনন্য অভিলেখ গঢ়িবলৈ সক্ষম হৈছে।

উত্তৰ-পূবৰ প্ৰথমখন বন্দে ভাৰত এক্সপ্ৰেছে অসমৰ যাত্ৰীক কি দিব?

মাত্ৰ দুদিন পূৰ্বে অৰ্থাৎ ২৯ মে’ত প্ৰধানমন্ত্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীয়ে ভাৰ্চুৱেলী উদ্বোধন কৰিলে উত্তৰ-পূবৰ প্ৰথমখন বন্দে ভাৰত এক্সপ্ৰেছৰ। গুৱাহাটী আৰু পশ্চিমবংগৰ নিউ জলপাইগুৰিক সংযোগ কৰি যাত্ৰা আৰম্ভ হোৱা বন্দে ভাৰত এক্সপ্ৰেছে মঙলবাৰৰ বাদে সপ্তাহৰ বাকী ৬ দিনেই যাত্ৰা কৰিব।

গুৱাহাটী আৰু নিউ জলপাইগুৰিৰ মাজৰ ৪১১ কিলোমিটাৰ যাত্ৰা সম্পূৰ্ণ কৰিবলৈ অন্য এক্সপ্ৰেছৰ তুলনাত এঘণ্টা কম সময় ল’ব বন্দে ভাৰত এক্সপ্ৰেছে। দৰাচলতে অন্য এক্সপ্ৰেছ ৰে’লে এই যাত্ৰা সম্পূৰ্ণ কৰিবলৈ সময় লয় ৬ ঘণ্টা ৩০ মিনিট। ইয়াৰ বিপৰীতে মাত্ৰ ৫ ঘণ্টাৰ ভিতৰতে বন্দে ভাৰতে সম্পূৰ্ণ কৰিব দুয়োখন চহৰৰ মাজৰ যাত্ৰা।

অত্যাধুনিক আৰাম আৰু সুৰক্ষা ব্যৱস্থাৰে ৫৬৪ জন যাত্ৰীয়ে যাত্ৰা কৰিব পৰা বন্দে ভাৰত এক্সপ্ৰেছৰ যাত্ৰা স্বাভাৱিকতে অন্য এক্সপ্ৰেছ ৰে’লৰ তুলনাত অধিক ব্যয়বহুল। আইআৰচিটিচিৰ ৱেবছাইটত উল্লেখ থকা অনুসৰি গুৱাহাটীৰ পৰা নতুন জলপাইগুৰিলৈ বন্দে ভাৰত এক্সপ্ৰেছেৰে যাত্ৰা কৰিবলৈ সাধাৰণ টিকটত ১,২২৫ টকা, আৰু এক্সিকিউটিভ চেয়াৰ কাৰৰ বাবে ২,২০৫ টকা ভৰিব লাগিব যাত্ৰীয়ে।

বন্দে ভাৰত এক্সপ্ৰেছে পুৱা ৬.১০ বজাত জলপাইগুৰিৰ পৰা যাত্ৰা আৰম্ভ কৰি পুৱা ১১.৪০ বজাত উপস্থিত হ’ব গুৱাহাটী ৰে’লৱে ষ্টেছনত। একেদৰে বিয়লি ৪.৩০ বজাত গুৱাহাটীৰ পৰা যাত্ৰা আৰম্ভ কৰি নিশা ১০ বজাত উপস্থিত হ’ব নিউ জলপাইগুৰি ষ্টেছনত। এই যাত্ৰাকালত গুৱাহাটীকে ধৰি মুঠ ৪টা ষ্টপেজ অসমত লাভ কৰে বন্দে ভাৰত এক্সপ্ৰেছে। ৰে’লখনৰ মুঠ ষ্টপেজৰ সংখ্যা ৭টা। অসমত গুৱাহাটী, কামাখ্যা, নিউ বঙাইগাঁও আৰু কোকৰাঝাৰত ষ্টপেজ আছে বন্দে ভাৰত এক্সপ্ৰেছৰ।

দৈনিক যাত্ৰীৰ ওপৰত বন্দে ভাৰত এক্সপ্ৰেছৰ প্ৰভাৱ

বন্দে ভাৰত এক্সপ্ৰেছৰ টিকটৰ নিৰিখলৈ চাই বহুতেই ৰেলখন সাধাৰণ যাত্ৰীৰ বাবে নহয় বুলি মন্তব্য কৰিছে। যাৰ জেপত ধন আছে, যিয়ে আৰামদায়ক যাত্ৰা বিচাৰে, তেওঁলোকে বন্দে ভাৰতত যাত্ৰা কৰি দিনটোৰ ভিতৰতে দুখন চহৰত অহা-যোৱা কৰিব পাৰে। তাৰ বিপৰীতে সাধাৰণ শ্ৰেণীৰ সুলভ ৰে’লযাত্ৰা বন্দে ভাৰত এক্সপ্ৰেছৰ জৰিয়তে সম্ভৱ নহয়।

অসমৰ কথা ক’বলৈ গ’লে সাধাৰণ ৰে’লযাত্ৰীৰ চাহিদা পূৰণ কৰা অহা কেইখনমান ৰে’ল হৈছে- মানস ৰাইনো পেছেঞ্জাৰ্ছ ট্ৰেইন, পশ্চিমবংগৰ পৰা অসমক সংযোগ কৰি দৈনিক চলাচল কৰা আলিপুৰদুৱাৰ ইণ্টাৰচিটী এক্সপ্ৰেছ, চিফুং পেছেঞ্জাৰ ট্ৰেইন, ব’হাগী পেছেঞ্জাৰ ট্ৰেইন। এই কেইখন দৈনিক ট্ৰেইনেৰেই নিতৌ কেইবাহাজাৰ যাত্ৰীয়ে কম খৰছত ৰে’লযাত্ৰা কৰাৰ সুযোগ লাভ কৰে।

ফটোঃ অসম ৰেল যাত্ৰী সন্থাৰ সাধাৰণ সম্পাদক দীপাংকৰ শৰ্মা

আনুমানিক ৪ হাজাৰৰো অধিক যাত্ৰীয়ে নিতৌ বিভিন্ন স্থানীয় ষ্টেছনৰ পৰা এই ৰে’লসমূহৰ জৰিয়তে গুৱাহাটীৰ সৈতে নিজকে সংপৃক্ত কৰি ৰাখে। এইসকল যাত্ৰী গুৱাহাটীৰ দৰে চহৰত বিভিন্ন কৰ্মত জড়িত হৈ পুৱা-গধুলি অহা-যোৱা কৰে ৰে’লেৰে। বিশেষকৈ বৰপেটা ৰোড, টিহু, কৈঠালকুছি, নলবাৰী, ঘগ্ৰাপাৰ, কেন্দুকোনা, চাংসাৰি আদি ষ্টেছনৰ পৰা যাত্ৰীয়ে ৰে’লৰ মাধ্যমৰে গুৱাহাটীৰ সৈতে সংযোগ স্থাপন কৰে।

কিন্তু প্ৰধানমন্ত্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীয়ে ঢাক-ঢোল বজাই উদ্বোধন কৰা আৰু অসমৰ মন্ত্ৰী-বিধায়কে প্ৰধানমন্ত্ৰীৰ প্ৰশংসাত গদ গদ হৈ আদৰণি জনোৱা বন্দে ভাৰত এক্সপ্ৰেছে এনে ৰে’ল যাত্ৰীৰ কোনো চাহিদা পূৰণ কৰিবলৈ সক্ষম হোৱা নাই। NNOৰ সৈতে হোৱা একা বাৰ্তালাপত বন্দে ভাৰতক লৈ কেবাটাও গুৰুত্বপূৰ্ণ মন্তব্য কৰিছে সদৌ অসম ৰে’ল যাত্ৰী সন্থাৰ সাধাৰণ সম্পাদক দীপাংকৰ শৰ্মাই। দৈনিক ৰে’ল যাত্ৰা কৰা ৰে’ল যাত্ৰীৰ হকে মাত মাতি অহা দীপাংকৰ শৰ্মাই বন্দে ভাৰত এক্সপ্ৰেছৰ অসমত চলাচলৰ একপ্ৰকাৰ বিৰোধিতা কৰা দেখা গৈছে।

এই বিৰোধিতাৰ কেইবাটাও গুৰুত্বপূৰ্ণ কাৰণ তেওঁ দাঙি ধৰি প্ৰথমতে কয় যে অসম বন্দে ভাৰত এক্সপ্ৰেছৰ চলাচলৰ বাবে এতিয়াও সম্পূৰ্ণ সক্ষম নহয়। বিশেষকৈ এটা শাৰীৰ ৰে’লপথযুক্ত অসমত ডাবল ৰে’ললাইনৰ নিৰ্মাণ সম্পূৰ্ণ নোহোৱাকৈয়ে বন্দে ভাৰতৰ যাত্ৰা আৰম্ভ কৰাত অন্য ৰে’লৰ যাত্ৰাৰ ওপৰত তাৰ প্ৰভাৱ পৰিছে বুলি দাবী কৰে দীপাকংৰ শৰ্মাই।

ব্যয়বহুল বন্দে ভাৰত এক্সপ্ৰেছ নহয় সাধাৰণ যাত্ৰীৰ বাবে

দীপাংকৰ শৰ্মাই দাবী কৰা মতে, অসমত বন্দে ভাৰত এক্সপ্ৰেছক অধিক প্ৰাধান্য দিয়াৰ বাবে এতিয়া অন্য ৰে’লসমূহে কম প্ৰাধান্য পাবলৈ আৰম্ভ কৰিছে। যাৰ ফলত সাধাৰণ যাত্ৰী অসুবিধাৰ সন্মুখীন হৈছে। বন্দে ভাৰতক নিৰ্ধাৰিত সময়ত চলাচলৰ অনুমতি দিবলগীয়া হোৱাত পেছেঞ্জাৰ ৰে’লতো বাদেই ৰাজধানী এক্সপ্ৰেছৰ দৰে ৰে’লকো আধা পথতে ৰখাই থবলগীয়া হৈছে।

শৰ্মাই লগতে এই কথাও কয় যে অসমত এতিয়া অধিক প্ৰয়োজন সাধাৰণ যাত্ৰীৰ চাহিদা পূৰণ কৰিব পৰাকৈ পেছেঞ্জাৰ ট্ৰেইন। লকডাউনৰ সময়ত ৰে’ল বিভাগে কেইবাখনো ৰে’লৰ চলাচলো বন্ধ কৰি দিছিল। সেইসমূহ ৰে’লৰ চলাচল আজিও আৰম্ভ নোহোৱাত সাধাৰণ লোকসকলে যথেষ্ট সমস্যাৰ সন্মুখীন হৈছে বুলিও মন্তব্য কৰে শৰ্মাই।

এনে পৰিপ্ৰেক্ষিতত দৈনিক অহা-যোৱা কৰা ৰে’লযাত্ৰীসকলে ঘণ্টাৰ পিছত ঘণ্টা ৰৈ বৰ্তমান চলি থকা ৰে’ল কেইখনতে অতি কষ্টৰে যাত্ৰা কৰিবলগীয়া হৈছে। সেয়ে বন্দে ভাৰত এক্সপ্ৰেছৰ দৰে বিলাসী ৰে’লৰ যাত্ৰা আৰম্ভ কৰি চৰকাৰে ঢাক-ঢোল বজোৱাতকৈ সাধাৰণ যাত্ৰীৰ বাবে কেইখনমান নতুন ৰে’লৰ যাত্ৰা আৰম্ভ কৰাটোহে অধিক প্ৰয়োজনীয় আছিল বুলি মন্তব্য কৰে শৰ্মাই।

অসম ৰে’লযাত্ৰী সন্থাৰ সাধাৰণ সম্পাদকগৰাকীয়ে এই কথাও কয় যে বন্দে ভাৰত এক্সপ্ৰেছ গুৱাহাটীত ৰখাবলৈ নাই পৰ্যাপ্ত সুবিধা। যাৰ কাৰণে পৰ্যাপ্ত সুবিধাৰ সৃষ্টি নকৰাকৈয়ে বন্দে ভাৰতৰ যাত্ৰা আৰম্ভ কৰাটোও এটা ভুল।

'বিলাসিতা এক বিষয়, প্ৰয়োজনীয়তা অন্য এক বিষয়। সেয়ে বন্দে ভাৰত এক্সপ্ৰেছক অসমত নেতা-মন্ত্ৰীয়ে আদৰণি জনালেও ইয়াক লৈ সন্তুষ্ট নহয় সাধাৰণ ৰেল যাত্ৰী। মুষ্টিমেয় বিলাসপ্ৰৱণ ৰেল যাত্ৰীৰ সুবিধাৰ বাবে হাজাৰ হাজাৰ সাধাৰণ ৰেল যাত্ৰীক আধা বাটত ঘণ্টাৰ পিছত ঘণ্টা ধৰি ৰখাই থোৱা হৈছে। এনে কাৰণত প্ৰতিবাদো হৈছে, ৰেলপথ অৱৰোধ কৰি বিক্ষোভ প্ৰদৰ্শন কৰা হৈছে।’-শৰ্মাই কয়।

কিন্তু বহুতেই কৈছে- ভাৰতত এতিয়া আৰু প্ৰতিবাদ বা আপত্তিৰ থল নাই। চৰকাৰে যি ভাল দেখে তাকেই কৰে। লাগিলে সেয়া সাধাৰণ জনতাৰ বাবে বেয়াই নহওক কিয়! ভাৰতীয় ৰেল সেৱাত এটা নতুন যুগৰ সূচনা কৰা বন্দে ভাৰতক লৈও কম খৰছত দৈনিক ৰেল যাত্ৰা কৰা যাত্ৰীৰ সেই একেই আক্ষেপ। কৰ্মৰ খাতিৰত বা অন্য কাৰণত নিতৌ ৰেল যাত্ৰা কৰিবলগীয়া হোৱা অসমৰ সাধাৰণ ৰেল যাত্ৰীসকলৰ বাবে বন্দে ভাৰত এক্সপ্ৰেছ এতিয়া প্ৰধানমন্ত্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীয়ে দিয়া সেই উপহাৰ, য’ত উঠি যাত্ৰা কৰাৰ আমোদ ল’ব নোৱাৰিলেও দূৰৈৰ পৰাই চাই চাই দুচকু শাত পেলাব পাৰি।

আম আদমী পাৰ্টীৰো প্ৰতিবাদ

অসম তথা উত্তৰ-পূবে প্ৰথমখন বন্দে ভাৰত ৰে’ল লাভ কৰাৰ সময়তে ক’ভিডৰ সময়ত বন্ধ কৰি দিয়া ১২ খন ৰে’ল কেতিয়া আকৌ চলাচল কৰিব বুলি প্ৰশ্ন কৰিছে আম আদমী পাৰ্টীৰ অসম প্ৰদেশ কমিটিয়ে। এক বিবৃতিযোগে দলটোৱে কৈছে যে বন্দে ভাৰতৰ দৰে দ্ৰুতগামী ৰেলে ছিংগল লাইনহে থকা অসমত কম দূৰত্ব ভ্ৰমণ কৰা যাত্ৰীসকলক বিপদতহে পেলাব।

ক’ভিড কালত বন্ধ কৰি দিয়া অধিকাংশ ৰে’লৰেই কেইখনমানগে চলাচল কৰাইছে যদিও সেইকেইখনত টিকটৰ দাম যথেষ্ট বৃদ্ধি কৰিছে বুলিও অভিযোগ উত্থাপন কৰিছে আম আদমী পাৰ্টীয়ে। এনে কৰাৰ ফলত সাধাৰণ যাত্ৰীসকল ব্যাপক অসুবিধাৰ সন্মুখীন হৈছে বুলি উল্লেখ কৰি শীঘ্ৰে বিষয়টো সন্দৰ্ভত ব্যৱস্থা গ্ৰহণ কৰিবলৈ ৰে’ল বিভাগক দাবী জনাইছে 'আপ অসম’ৰ সভাপতি ডাঃ ভৱেন চৌধুৰীয়ে।