ফেক্ট চেকিংঃ ৰিপাব্লিক টিভি নামৰ এটা ৰাষ্ট্ৰীয় নিউজ চেনেলে মহাৰাষ্ট্ৰৰ পালঘৰত সংঘটিত গণপ্ৰহাৰ প্ৰসংগ টানি আনি কংগ্ৰেছৰ অন্তৱৰ্তীকালীন অধ্যক্ষ ছোনিয়া গান্ধীৰ ভূমিকাক লৈ প্ৰশ্ন উত্থাপন কৰাৰ সময়তে ছ’চিয়েল মিডিয়াত পুনৰ তীব্ৰ গতিত ভাইৰেল হৈ পৰিছে কেইখনমান আপত্তিজনক ফটো। এই আপত্তিজনক ফটোকেইখন ছ’চিয়েল মিডিয়াত পোষ্ট কৰি সেয়া ছোনিয়া গান্ধীৰ বুলি দাবী কৰা দেখা গৈছে। 

ফটোকেইখন ছ’চিয়েল মিডিয়াত পোষ্ট কৰা লোকসকলে কংগ্ৰেছ নেত্ৰীগৰাকীক লৈ ভিন্ন ধৰণৰ মন্তব্যও কৰিছে। ২০১৪ চনৰ লোকসভা নিৰ্বাচনৰ পূৰ্বেই ভাইৰেল হৈ পৰা উক্ত ফটোকেইখন পুনৰ সমগ্ৰ দেশৰ লগতে অসমৰ ছ’চিয়েল মিডিয়া ব্যৱহাৰকাৰীসকলৰো একাংশই পোষ্ট কৰা পৰিলক্ষিত হৈছে।

কনক মিশ্ৰ নামৰ এজন ফেচবুক ইউজাৰে যোৱা ২৪ এপ্ৰিলত নিজৰ ফেচবুক একাউণ্টত আপলোড কৰিছে কেবাখনো ফটোৰ ক’লাজ পোষ্ট। ব্লেক এণ্ড হোৱাইট যুগৰ এই ফটোকেইখনত এগৰাকী যুৱতীয়ে সাগৰৰ পাৰত এজন যুৱকৰ সৈতে বিকিনি পিন্ধি আছে। ফটোৰ ক’লাজ পোষ্ট কৰি ৰাজেশে দাবী কৰিছে তাত দেখা পোৱা উক্ত যুৱতীগৰাকীয়েই হৈছে কংগ্ৰেছৰ নেত্ৰী ছোনিয়া গান্ধী।

আন বহু ইউজাৰে আকৌ পোষ্ট কৰিছে ধোৱাবৰণীয়া এখন ৰঙীণ ফটো। এই ফটোখনত ছোনিয়া গান্ধীক এজন লোকৰ কোলাত বহি থকা দেখা গৈছে। ফটোখন পোষ্ট কৰি অসমৰ বহু ছ’চিয়েল মিডিয়া ইউজাৰে কংগ্ৰেছ নেত্ৰীগৰাকী সন্দৰ্ভত একাধিক কটু মন্তব্য কৰা পৰিলক্ষিত হৈছে।

সত্যানুসন্ধান

একাধিক ফেক্ট চেকিং ৱেবছাইটৰ সহায় লৈ NNOৰ ফেক্ট চেকিং টীমৰ তৰফৰ পৰা এই ভাইৰেল ফটোকেইখনক লৈ কৰা সত্যানুসন্ধানত স্পষ্ট হৈ পৰিছে যে যিধৰণে উক্ত পোষ্টসমূহত ছ’চিয়েল মিডিয়া ইউজাৰসকলে দাবী কৰিছে সেয়া মুঠেই সত্য নহয়। আহকচোন ভাইৰেল ফটোকেইখন প্ৰকৃততে কাৰ আৰু কেতিয়াৰ সেয়া জানি লও।

ব্লেক এণ্ড হোৱাইট ফটোকেইখন

ভাইৰেল হৈ পৰা ব্লেক এণ্ড হোৱাইট ফটোৰ ক’লাজত আছে কেবাখনো ফটো। ফটোকেইখনত এগৰাকী যুৱতীক এজন যুৱকৰ সৈতে ভিন্ন প’জত থকা দেখা গৈছে। দাবী কৰা হৈছে যে এই যুৱতীগৰাকীয়েই হৈছে ছোনিয়া গান্ধী। ৰাজীৱ গান্ধীক লগ পোৱাৰ পূৰ্বে ছোনিয়া গান্ধীয়ে এনেদৰে একাধিক পুৰুষৰ লগত ইটালীত প্ৰেমত মত্ত আছিল বুলিও ভাইৰেল পোষ্টসমূহত ভিন্নজনে দাবী কৰিছে। 

কিন্তু NNOৰ ফেক্ট চেকিং টীমে ৰিভাৰ্ছ ইমেজ চাৰ্ছ কৰি দেখিছে যে এই ফটোকেইখনত থকা যুৱতীগৰাকী ছোনিয়া গান্ধী নহয়, তেওঁ হৈছে অভিনেত্ৰী উৰ্ছুলা এণ্ড্ৰেছ। গ্ৰেট ব্ৰিটেইনৰ আগশাৰীৰ সংবাদ পত্ৰ 'ডেইলী মেইল’ত অভিনেত্ৰীগৰাকীৰ বিষয়ে প্ৰকাশ পোৱা এটি বাতৰিত আছে উক্ত ফটোকেইখন।

'ডেইলী মেইল’ৰ উক্ত বাতৰিৰ আধাৰত কীৱৰ্ডৰ সহায়ত ইণ্টাৰনেটত চাৰ্ছ কৰোতে Meatflix.com নামৰ চিনেমা বিষয়ক ৱেবছাইটটোত এইধৰণৰ আৰু কেবাখনো ফটো পোৱা গৈছে। ফটোকেইখনৰ তলত লিখা আছে, 'Sean Connery and Ursula Andress On the James Bond Set of ‘Dr. No,’ 1961’। 

অৰ্থাৎ ছোনিয়া গান্ধীৰ বুলি দাবী কৰি ভাইৰেল কৰি তোলা উক্ত ফটোকেইখন হৈছে ১৯৬১ চনৰ জেমছ বণ্ড ছিৰিজৰ প্ৰথমখন ছবি ‘Dr. No’ৰ  শ্বুটিঙৰ সময়ৰ। ফটোকেইখনত থকা যুৱতীগৰাকী হৈছে অভিনেত্ৰী উৰ্ছুলা এণ্ড্ৰেছ আৰু যুৱকজন হৈছে অভিনেতা ছীন কোনেৰি।

কাৰ কোলাত ছোনিয়া গান্ধী?

ভাইৰেল হৈ পৰা আন এখন ফটোত কংগ্ৰেছ নেত্ৰী ছোনিয়া গান্ধীক এজন পুৰুষৰ কোলাত বহি থকা দেখা গৈছে। NNOৰ ফেক্ট চেকিং টীমৰ সত্যানুসন্ধানত এইখন ফটোও ফেক বুলি নিশ্চিত তথ্য পোৱা গৈছে। ফটোখন ৰিভাৰ্ছত চাৰ্ছ কৰিলে ইণ্টাৰনেটত জিলিকি উঠে বিশ্বৰ আগশাৰীৰ ফটো এজেন্সি 'গেট্টি ইমেছেজ’ৰ এটি লিংক। উক্ত লিংকত ক্লিক কৰিলেই ভেদ হৈ পৰে ভাইৰেল ফটোখনৰ ৰহস্য।

প্ৰকৃততে, ভাইৰেল হৈ পৰা এই ফটোখন হৈছে ২০০৫ চনৰ। উক্ত বৰ্ষৰ মাৰ্চৰ শেষৰ ফালে ৬ দিনীয়া ভ্ৰমণসূচী লৈ ভাৰতলৈ আহিছিল মালদ্বীপৰ ৰাষ্ট্ৰপতি মমুন আব্দুল গয়ুম। তেতিয়াই ২৯ মাৰ্চত নতুন দিল্লীত তেতিয়াৰ ইউপিএৰ অধ্যক্ষ ছোনিয়া গান্ধীক সাক্ষাৎ কৰিছিল ৰাষ্ট্ৰপতিগৰাকীয়ে। 

সেই সাক্ষাৎকালত ছোনিয়া গান্ধী আৰু মালদ্বীপৰ ৰাষ্ট্ৰপতি গয়ুমে যথেষ্ট দূৰত্ব ৰাখি পৃথক পৃথক চকীত বহি দুয়ো দেশৰ পৰিস্থিতি সম্পৰ্কে আলোচনা কৰিছিল। কেবাখনো বাতৰি কাকততো প্ৰকাশ পাইছিল দুয়োগৰাকী নেতাৰ সাক্ষাৎকালৰ ফটো। সম্প্ৰতি 'গেট্টি ইমেছেজ’ত উপলব্ধ উক্ত ফটোখনকে ফটোশ্বপ কৰি একাংশ দুষ্টবুদ্ধিৰ লোকে উদ্দেশ্যপ্ৰণোদিতভাৱে ছোনিয়া গান্ধীক ৰাষ্ট্ৰপতি গয়ুমৰ কোলাত বহুৱাই দি ভাইৰেল কৰি তুলিছে।

অধিক তথ্যৰ বাবে বিদেশ মন্ত্ৰণালয়ৰ বেৱছাইটত চাৰ্ছ কৰি চালে সমগ্ৰ বিষয়টো আৰু অধিক পৰিস্ফুট হৈ পৰে। বিদেশ মন্ত্ৰালয়ৰ ৱেবছাইটত উপলব্ধ ২০০৫ চনৰ ২৩ মাৰ্চৰ এটি প্ৰেছ বিবৃতি অনুযায়ী তদানীন্তন ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতি এপিজে আব্দুল কালামৰ নিমন্ত্ৰণ ৰক্ষা কৰি ২৭ মাৰ্চত ভাৰত ভ্ৰমণলৈ আহিছিল মালদ্বীপৰ ৰাষ্ট্ৰপতিগৰাকী। ভাৰত ভ্ৰমণ সামৰি ১ এপ্ৰিলত দেশলৈ উভতিছিল ৰাষ্ট্ৰপতি গয়ুম।

সত্যানুসন্ধানৰ ফলাফল

সত্যানুসন্ধানত এয়া স্পষ্ট হৈ পৰিছে যে ছোনিয়া গান্ধীৰ বুলি দাবী কৰি ভাইৰেল কৰা হোৱা ব্লেক এণ্ড হোৱাইট যুগৰ ফটোকেইখনত থকা স্বল্পবসনা যুৱতীগৰাকী হৈছে জেমছ বণ্ড ছিৰিজৰ অভিনেত্ৰী উৰ্ছুলা এণ্ড্ৰেছ। একেদৰে কোলাত বহি থকা ধোৱাবৰণীয়া ৰঙীণ ফটোখন হৈছে ২০০৫ চনৰ মাৰ্চ মাহত মালদ্বীপৰ তেতিয়াৰ ৰাষ্ট্ৰপতি মমুন আব্দুল গয়ুমে ছোনিয়া গান্ধীক সাক্ষাৎ কৰা ফটোখনৰ ফটোশ্বপত দুষ্টবুদ্ধিৰ লোকে দিয়া বিকৃত ৰূপ।

ফেক নিউজৰ বিৰুদ্ধে  News Next Oneৰ যুদ্ধ
 
ফেক নিউজৰ বিৰুদ্ধে জনসাধাৰণক সচেতন কৰিবলৈ প্ৰথম প্ৰচেষ্টা হাতত লৈছিল কেইজনমান ইউটিউবাৰে৷ ফেচবুক, হোৱাটছএপৰ লগতে মুখ্যধাৰাৰ হিন্দী আৰু ইংৰাজী নিউজ চেনেলসমূহে প্ৰপাগাণ্ডামূলক ফেক নিউজ প্ৰচাৰ কৰালৈ চাই সেই সম্পৰ্কে জনসাধাৰণক সচেতন কৰিবলৈ আগবাঢ়ি আহিছিল এইসকল ইউটিউবাৰ৷ ইয়াৰ পিছতে ফেক নিউজৰ বিৰুদ্ধে পোনপটীয়াকৈ যুদ্ধত নামে বিশিষ্ট সাংবাদিক প্ৰতীক সিনহা৷  এইগৰাকী সাংবাদিকে altnews.in নামৰ বেৱছাইটটোৰ জৰিয়তে ভাৰতত ফেক নিউজৰ বিৰুদ্ধে আৰম্ভ কৰে জেহাদ৷ ইয়াৰ বাবে সাংবাদিকজনে ফেক নিউজ মেকাৰসকলৰ পৰা যথেষ্ট ভাবুকিৰো সন্মুখীন হ’বলগীয়াত পৰিছে৷ পৰৱৰ্তী সময়ত মুখ্যধাৰাৰ সংবাদ প্ৰতিষ্ঠান কেইটায়ো ভাইৰেল পড়তাল আদি নাম দি ফেক নিউজৰ বিৰুদ্ধে সজাগতামূলক অনুষ্ঠান সম্প্ৰচাৰ কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে যদিও সেয়া সঠিক ৰূপত কৰা দেখা পোৱা হোৱা নাই৷ 

অসমতো ইতিমধ্যে ফেক নিউজে নিজৰ পৰিসৰ বৃদ্ধি কৰিবলৈ সমৰ্থ হৈছে৷ ফেক নিউজৰ পৰা যাতে অসমৰ নেটিজেনসকলক ৰক্ষা কৰিব পৰা যায় তাৰ বাবে News Next One-এ হাতত লৈছে বিশেষ পদক্ষেপ৷ আমাৰ Fact-চেকিং শিতানত পঢ়িবলৈ পাব প্ৰতিটো ফেক নিউজৰ সত্যাসত্য৷ ফেচবুক, হোৱাটছএপ, আনকি টিভি চেনেলত পোৱা বাতৰিক লৈয়ো যদি আপোনাৰ সন্দেহ ওপজে তেন্তে বাতৰিটোসহ আমালৈ মেইল (newsnextonene@gmail.com) কৰিব পাৰে৷ আমাৰ Fact-চেকিং টীমে তেনে বাতৰিৰ প্ৰকৃত সত্য অসমবাসী ৰাইজক জনাবলৈ সংকল্প গ্ৰহণ কৰিছে৷ 

শ্বেয়াৰ কৰাৰ আগত হওক সাৱধান
 
এই ঘটনা এক মাথো উদাহৰণ। এনেকৈয়ে বহুত মিছা কাহিনী সত্য বুলি এচামে প্ৰচাৰ কৰে আৰু এচামে তাকে সত্য বুলি ভাবি শ্বেয়াৰ কৰি বিষবাষ্প বিয়পোৱাত সহায় কৰে। সমাজত আছেই এনে এচাম মানুহ(!) যিয়ে সমাজখনক কেনেকৈ বিপথে পৰিচালিত কৰিব পাৰি, কেনেকৈ ভাতৃঘাতী সংঘৰ্ষ বৃদ্ধি কৰিব পাৰি, নানা উদ্বেগজনক বাতৰি বিয়পাই দি কেনেকৈ সমাজখনক অস্থিৰ কৰি ৰাখিব পাৰি তাৰ চিন্তাতে থাকে আৰু হাতে কামেও লাগে। গতিকে আপুনি তেনে অপকৰ্মত সাৰপানী যোগোৱাৰ পৰা বিৰত থাকক। ছ’চিয়েল মিডিয়াত কিবা এটা শ্বেয়াৰ কৰাৰ আগত হাজাৰবাৰ চিন্তা কৰক, প্ৰকৃত সত্য কি তাৰ তদন্ত কৰক তাৰপাছতহে সহজতে উপলব্ধ শ্বেয়াৰ অপশ্যনটো ক্লিক কৰক। আপোনাৰ এটা ক্লিকটো খাণ্ডৱ দাহ হ’ব পাৰে... গতিকে সাৱধান...।